Badanie pracowników i pracodawców pt. „Godzenie ról rodzinnych i zawodowych – sytuacja młodych rodziców na rynku pracy” (2014)

Badanie pt. „Godzenie ról rodzinnych i zawodowych – sytuacja młodych rodziców na rynku pracy” zostało zrealizowane w 2014 r. przez firmę Era Ewaluacji sp. z o.o. na zlecenie Biura Rzecznika Praw Obywatelskich.

Głównym celem badania było wskazanie czynników ograniczających aktywizację zawodową kobiet (młodych matek) oraz czynników ograniczających realizację prawa mężczyzn (młodych ojców) do zaangażowania się w życie rodzinne związane z trudnościami w godzeniu ról zawodowych i rodzinnych. Te czynniki były identyfikowane na poziomie praktyk organizacji, indywidualnych strategii rodziców oraz na poziomie tworzonej i realizowanej polityki społecznej, przy uwzględnieniu opinii związków zawodowych i organizacji pracodawców.

Cele szczegółowe badania to m.in.:

• wskazanie stosowanych przez pracodawców praktyk umożliwiających godzenie ról zawodowych i rodzinnych przez pracowników (instrumenty prawne, w tym: elastyczne formy zatrudnienia, kultura organizacyjna, działania antydyskryminacyjne i in.) oraz przyczyny ich niestosowania, zwłaszcza w odniesieniu do przejmowania części obowiązków opiekuńczych przez ojców;
  
• wskazanie indywidualnych strategii podejmowanych przez pracowników w celu ułatwienia godzenia ról zawodowych i rodzinnych (wykorzystanie w miejscu pracy udogodnień formalnych, m.in. urlopów macierzyńskich, ojcowskich, rodzicielskich i wychowawczych oraz nieformalnych, wykorzystanie zasobów i sieci pozazawodowych), z uwzględnieniem podziału na kobiety i mężczyzn oraz podziału na pracowników pozostających w zatrudnieniu pracowniczym, samozatrudnionych, pracujących na podstawie umów cywilno-prawnych; 
  
• zebranie informacji i opinii od przedstawicieli związków zawodowych o praktykach pracodawców i polityce rządu w obszarze godzenia ról zawodowych i rodzinnych przez pracowników oraz o działaniach podejmowanych przez związki zawodowe dla osiągnięcia korzystnych rezultatów w badanym obszarze;
  
• zebranie informacji i opinii od przedstawicieli organizacji pracodawców o praktykach pracodawców i polityce rządu w obszarze godzenia ról zawodowych i rodzinnych przez pracowników oraz o działaniach podejmowanych przez organizacje pracodawców dla osiągnięcia korzystnych rezultatów w badanym obszarze; 
  
• porównanie ze sobą 4 powyższych perspektyw, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji kobiet i mężczyzn oraz dyskryminacji ze względu na płeć; 
  
• wzmocnienie głosu rodziców, zwłaszcza samozatrudnionych; 
  
• zidentyfikowanie potrzeb społecznych i zebranie propozycji zmian w analizowanym obszarze. 
  

Badaniami objęto: przedstawicieli przedsiębiorstw, kobiety i mężczyzn będących rodzicami i w wieku do 40 lat, mających co najmniej 1 dziecko w wieku do 6. roku życia: pracowników pozostających w zatrudnieniu pracowniczym (zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony i określony) oraz zatrudnionych na podstawie umów cywilno-prawnych i samozatrudnionych; organizacje pracodawców i związki zawodowe wchodzące w skład Komisji Trójstronnej. 

Godzenie ról rodzinnych i zawodowych. Równe traktowanie rodziców na rynku pracy. Analiza i zalecenia, „Biuletyn Rzecznika Praw Obywatelskich” 2015, nr 7, dostęp: https://www.rpo.gov.pl/sites/default/files/BIULETYN_RZECZNIKA_PRAW_OBYWATELSKICH_2015_nr_7.pdf