Dostosowanie harmonogramu zmian do preferencji pracowników

Praca zmianowa polega na wykonywaniu pracy według z góry ustalonego harmonogramu, przewidującego zmianę pory świadczenia pracy przez poszczególne osoby po upływie określonej liczby godzin, dni lub tygodni.  Cechą charakterystyczną pracy zmianowej jest wymienianie się pracowników na tych samych stanowiskach.

W praktyce spotykamy różne modele pracy zmianowej:

• pracę na dwie zmiany z przerwą w nocy i na koniec tygodnia,
• pracę na trzy zmiany z przerwą na koniec tygodnia,
• pracę trwającą 24 godziny we wszystkie dni tygodnia (ruch ciągły).

Stworzenie harmonogramu pracy w przypadku pracy zmianowej jest czasochłonne i wymaga pogodzenia potrzeb pracodawcy, który musi zapewnić sobie utrzymanie ciągłości pracy, z możliwościami pracowników. Jednocześnie harmonogram musi być zgodny z wymaganiami Kodeksu Pracy, który narzuca na pracodawcę szereg ograniczeń związanych z czasem pracy.

Pracodawca nie jest zobowiązany do respektowania życzeń pracowników przy tworzeniu harmonogramu. Musi tylko przekazać im do wiadomości opracowany przez siebie harmonogram. W praktyce jednak lepiej jest wcześniej zebrać informacje o dostępności ludzi. Dzięki temu pracodawca nie jest zaskakiwany przez pracowników urlopami na żądanie i nie musi po wielokroć dokonywać zmian w harmonogramie.

Co bardzo ważne, pracownicy nie mogą sami zmieniać się między sobą zmianami. Propozycje pracowników dotyczące zmian w harmonogramie muszą zostać każdorazowo zatwierdzone przez osobę odpowiedzialną za ich czas pracy.

Osoby, które ze względu na inne obowiązki – opiekuńcze lub edukacyjne -  nie mogą podjąć pracy na wyznaczonej przez pracodawcę zmianie, np. młodzi rodzice, którzy muszą się wymieniać w opiece nad dzieckiem, osoby sprawujące opiekę nad osobami zależnymi, studenci studiów dziennych.

Rozwiązanie do wdrożenia w firmach, w których praca odbywa się na zmiany.  np.:

• w firmach handlowych czy usługowych (np. lokalach gastronomicznych),
• w zakładach produkcyjnych,
• w centrach telefonicznej obsługi klienta.

Przy tworzeniu harmonogramu czasu pracy trzeba wziąć pod uwagę jego zgodność Kodeksem, np. konieczność zapewnienia odpoczynków dobowych, tygodniowych, dnia wolnego od pracy, normy miesięczne czasu pracy oraz obsadę zmiany, która zapewni bezpieczne wykonywanie pracy.

Brak

• Naruszenie przepisów prawa pracy, które narzucają na pracodawcę szereg ograniczeń związanych np. z koniecznością zapewnienia odpoczynków dobowych, dni wolnych od pracy itp.
• Ustalenie harmonogramu zmian to sztuka kompromisu.  Część pracowników może mieć poczucie, że zbyt często musi podporządkowywać swoje plany innym.

• Ustalenie i zakomunikowanie jasnych zasad zgłaszania preferencji odnośnie pracy na konkretnej zmianie – przede wszystkim terminu, w jakim należy je zgłosić oraz formy zgłoszenia.  
• Sprawdzanie przekroczenia lub niewypracowania norm miesięcznych i okresowych pracowników.
• Kontrola minimalnej i maksymalnej obsady zmiany.

Czy pracownik może mieć wpływ na kształt swojego harmonogramu czasu pracy?