W jaki sposób pracownik może wykorzystać urlop rodzicielski?
Urlop rodzicielski przysługuje – po wykorzystaniu pełnego urlopu macierzyńskiego albo po pobraniu zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego – obojgu rodzicom (także adopcyjnym), jeżeli są pracownikami. Może być wykorzystywany w całości lub dzielony na części, a możliwe jest także połączenie go z pracą w niepełnym wymiarze etatu.
Podział na części
Wymiar urlopu rodzicielskiego wynosi odpowiednio do 32 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie lub do 34 tygodni w razie porodu mnogiego. Z tego urlopu w wymiarze do 16 tygodni można skorzystać aż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko skończy 6 lat. Jest on uprawnieniem fakultatywnym, udzielanym na pisemny wniosek pracownika, który to wniosek należy złożyć na 21 dni przed planowanym rozpoczęciem urlopu. Wniosek jest dla pracodawcy wiążący.
Z urlopu rodzicielskiego można skorzystać jednorazowo lub maksymalnie w 4 częściach następujących bezpośrednio po sobie albo po okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego przez drugiego rodzica. Co do zasady te części powinny wynosić co najmniej 8 tygodni. Krótsze odcinki przysługują przy pierwszej części urlopu rodzicielskiego i nie mogą wynosić mniej niż 6 tygodni w razie urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie bądź mniej niż 3 tygodnie w razie adopcji dziecka do 7. roku życia (a przy odroczonym obowiązku szkolnym – dziecka do lat 10). Krótsza może być także ostatnia 4. część urlopu, gdyż udziela się jej w wymiarze, jaki pozostał do wykorzystania pracownikowi z puli 32 (lub 34) tygodni.
Oboje rodzice mogą na przemian korzystać z tak podzielonego urlopu bądź udać się na urlop jednocześnie. Jednak łączny wymiar urlopu obojga rodziców nie może przekraczać ustawowo określonej długości urlopu (32 lub 34 tygodni).
PRZYKŁAD
Rodzice mogą skorzystać z urlopu na bliźnięta naprzemiennie: 10 tygodni matka + 10 tygodni ojciec + 10 tygodni matka + 4 tygodnie ojciec.
Jeżeli rodzice jedynaka postanowią pójść wspólnie na urlop w jednym terminie, to każde z nich będzie mogło wykorzystać po 16 tygodni urlopu.
Nie wszystkie części urlopu trzeba wykorzystać za jednym razem, bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. Maksymalnie bowiem 16 tygodni urlopu rodzicielskiego można wykorzystać w dogodnym dla rodziców czasie, który nie przypada bezpośrednio po poprzedniej części urlopu rodzicielskiego, ale nastąpi do końca roku kalendarzowego, kiedy dziecko ukończy 6 lat.
Urlop razem z pracą
Na pisemny wniosek pracownika pobyt na urlopie rodzicielskim można łączyć z pracą w wymiarze nie wyższym niż ½ etatu. Spowoduje to wydłużenie wymiaru urlopu, który wówczas może maksymalne wynosić odpowiednio 64 tygodnie w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie lub 68 tygodni przy porodzie mnogim.
PRZYKŁAD
Pracownik zdecydował się wykorzystać tylko część urlopu rodzicielskiego w wymiarze 10 tygodni i połączyć go z pracą na ½ etatu. W efekcie takiego wniosku pracownik nabędzie prawo do wydłużenia urlopu o 5 tygodni (10 tygodni x ½ etatu). Gdyby jednak w trakcie wydłużonego urlopu nadal decydował się na łączenie go z pracą na ½ etatu, to mógłby wykorzystać w taki sposób urlop przez kolejne 10 tygodni (5 tygodni ÷ [1 – ½ etatu]). W sumie więc pracownik przez 20 tygodni byłby na urlopie rodzicielskim połączonym z pracą na ½ etatu.
Wniosek w sprawie łączenia urlopu z pracą w niepełnym wymiarze należy złożyć na 21 dni przed planowanym powrotem do pracy. Pracodawca ma obowiązek uwzględnienia wniosku o łączenie urlopu z pracą, chyba że nie jest to możliwe ze względu na rodzaj lub organizację pracy. O odmowie uwzględnienia wniosku pracodawca musi jednak powiadomić pracownika na piśmie.
Podstawa prawna:
- art. 1821c, art. 1821d, art. 1821e, art. 1821f, art. 1821g Kodeksu pracy.
