Którymi urlopami związanymi z rodzicielstwem rodzice mogą się dzielić?

Pracujący rodzice jednego dziecka mogą zamiennie korzystać z urlopu rodzicielskiego i wychowawczego. Jedynie urlop ojcowski przysługuje wyłącznie ojcu dziecka, a urlop macierzyński będzie przysługiwał ojcu tylko w kilku ściśle określonych przypadkach, gdy matka rezygnuje z takiego urlopu.

Urlop macierzyński

Część tego urlopu przysługuje wyłącznie matce dziecka. Chodzi tu o 8 tygodni, które musi wykorzystać, nawet jeśli rezygnuje z dalszego urlopu macierzyńskiego z powodu niezdolności do samodzielnej egzystencji, gdy traci do niego prawo w przypadku porzucenia dziecka czy też, gdy dochodzi do jego przerwania w przypadku, gdy matka zachoruje i wymaga hospitalizacji, a także o 14 tygodni należnych wyłącznie matce dziecka, która dobrowolnie rezygnuje z dalszego urlopu, chcąc wrócić do pracy. Wówczas pozostała część urlopu macierzyńskiego musi być wykorzystana przez ojca dziecka.

Po wykorzystaniu obowiązkowej części urlopu macierzyńskiego matka składa wniosek o rezygnacji z reszty urlopu, nie później niż na 7 dni przed powrotem do pracy. Jednocześnie ojciec składa wniosek o udzielenie mu pozostałej części urlopu macierzyńskiego na co najmniej 14 dni przed planowanym rozpoczęciem urlopu.

Urlop rodzicielski

Urlop rodzicielski w wymiarze do 32 tygodni (w przypadku urodzenia podczas jednego porodu jednego dziecka) lub do 34 tygodni (w przypadku urodzenia podczas jednego porodu dwojga i więcej dzieci) przysługuje łącznie obojgu rodzicom. Jeśli korzystają z tego urlopu jednocześnie, to dla każdego z rodziców łączny wymiar urlopu będzie wynosił 16 lub 17 tygodni (w zależności od tego, czy podczas jednego porodu urodziło się jedno dziecko czy więcej). Wówczas oboje składają wniosek u swoich pracodawców, nie później niż na 21 dni przed rozpoczęciem urlopu.

Rodzice mogą też korzystać z urlopu rodzicielskiego na zmianę przy zastrzeżeniu, że urlop można podzielić maksymalnie na 4 części. Poszczególne części mogą być wykorzystane przez matkę lub ojca dziecka, w zależności od wzajemnych ustaleń. Co do zasady części urlopu powinny przypadać bezpośrednio po sobie. Jednak maksymalnie dwie części tego urlopu w wymiarze do 16 tygodni mogą być wykorzystane później, do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat. Urlopu w częściach również udziela się na wniosek złożony nie później niż na 21 dni przed rozpoczęciem urlopu.

Jeżeli początkowo matka złożyła wniosek o cały urlop rodzicielski od razu po urlopie macierzyńskim, może w trakcie jego trwania podjąć decyzję o oddaniu prawa do jego wykorzystania ojcu. Wówczas nie dochodzi do podziału urlopu rodzicielskiego na części, lecz do przekazania urlopu ojcu dziecka w drodze rezygnacji z urlopu przez matkę. Z urlopu rodzicielskiego udzielonego „z góry” w pełnym wymiarze nie można już jednak wydzielić „odroczonego” urlopu rodzicielskiego.

Urlop wychowawczy

Podział urlopu wychowawczego między rodziców jest dowolny, o ile zmieszczą się oni w ustawowej puli 36 miesięcy i w maksymalnie 5 jego częściach. Niezależnie od tego każdy z rodziców ma niezbywalne prawo do jednego miesiąca urlopu wychowawczego z całego jego wymiaru. Ten miesiąc nie może być wykorzystany przez drugiego z rodziców.

Podstawa prawna:

• art. 180, art. 182^1c, art. 183 Kodeksu pracy.