W jaki sposób ograniczana jest praca w niedziele i święta?

W założeniu Kodeksu pracy niedziela co do zasady jest dniem wolnym od pracy. Praca w niedziele jest jednak dopuszczalna, jeśli zostaje spełniona jedna ze wskazanych w przepisach przesłanek. Praca w niedzielę wymaga oddania innego dnia wolnego od pracy w terminie 6 dni przed taką niedzielą lub po niej i bezwzględnie zapewnienia raz na 4 tygodnie niedzieli wolnej od pracy (z wyjątkiem pracy weekendowej).

Reglamentacja niedzielnej pracy

Niedziele i święta określone w ustawie są w Polsce co do zasady dniami ustawowo wolnymi od pracy, a praca w te dni jest dozwolona:

• w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia i zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska;
• w ruchu ciągłym;
• przy pracy zmianowej;
• przy niezbędnych remontach;
• w transporcie i w komunikacji;
• w zakładowych strażach pożarnych i w zakładowych służbach ratowniczych;
• przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób;
• w rolnictwie i hodowli;
• przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności, w szczególności w:
  – zakładach świadczących usługi dla ludności,
  – gastronomii,
  – zakładach hotelarskich,
  – jednostkach gospodarki komunalnej,
  – zakładach opieki zdrowotnej i innych placówkach służby zdrowia przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych,
  – jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz placówkach opiekuńczo-wychowawczych zapewniających całodobową opiekę,
  – zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, oświaty, turystyki i wypoczynku;
• w stosunku do pracowników zatrudnionych w systemie czasu pracy, w którym praca świadczona jest wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta;
• w przypadku świadczenia usług z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną lub urządzeń telekomunikacyjnych w rozumieniu przepisów prawa telekomunikacyjnego, odbieranych poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli zgodnie z przepisami obowiązującymi odbiorcę usługi dni świąteczne w Polsce są u niego dniami pracy.

Ponadto planowanie pracy w niedziele wiąże się z dwoma obowiązkami, które muszą być spełnione już na etapie tworzenia harmonogramu czasu pracy – zapewnienie dnia wolnego od pracy 6 dni przed taką niedzielą lub 6 dni po niej i zapewnienie co czwartej niedzieli wolnej od pracy.

Zasady rekompensaty za pracę w niedziele i święta

Praca w niedzielę wymaga oddania dnia wolnego od pracy 6 dni przed taką niedzielą lub po niej, a gdyby to nie było możliwe, to do końca okresu rozliczeniowego czasu pracy. W przypadku braku możliwości oddania dnia wolnego także w tym drugim terminie pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za pracę wraz ze 100-procentowym dodatkiem za każdą godzinę pracy w tym dniu.

Podstawa prawna:

art. 151⁹-151¹² Kodeksu pracy.