Żłobek, klub dziecięcy, przedszkole zakładowe

Żłobek, klub dziecięcy lub przedszkole zakładowe to placówka założona z myślą o dzieciach pracowników danej firmy lub instytucji. Poszczególne placówki zmogą się różnić sposobem działania, formą prawną, warunkami organizacji i zasadami przyjmowania dzieci (np. placówka może być dostępna także dla dzieci rodziców niebędących pracownikami firmy). 

Pracodawca nie musi być organem prowadzącym żłobek, klub malucha czy przedszkole. W większości przypadków pracodawcy powierzają tę funkcję wyspecjalizowanym firmom, które mają potrzebną wiedzę i doświadczenie i zapewniają świadczenie usług opiekuńczych na wysokim poziomie. 

Głównym beneficjentem przyzakładowych przedszkoli, klubów malucha i żłobków są pracownicy będący rodzicami małych dzieci.

Prowadzenie przedszkola, klubu malucha lub żłobka zakładowego wiąże się z ponoszeniem wysokich kosztów zarówno na etapie inwestycyjnym, jak i na etapie utrzymania placówki. Pracodawca musi się też zmierzyć ze skomplikowanym procesem rejestracji oraz otrzymać wszystkie zgody na utworzenie podobnej placówki, co wiąże się z koniecznością podjęcia wielu czynności administracyjnych wykraczających poza standardowy zakres działań przedsiębiorstwa. 

Pracodawcy mają jednak do dyspozycji różnego rodzaju dotacje, mogą podejmować współpracę z samorządami oraz korzystać z udogodnień podatkowych, które znacząco obniżają ponoszone przez nich koszty: 

1. Środki finansowe na tworzenie i funkcjonowanie miejsc opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 mogą pochodzić z budżetu państwa lub ze środków Unii Europejskiej z Regionalnych Programów Operacyjnych. Informacje na temat konkursów o dofinansowanie ogłaszanych w poszczególnych województwach można znaleźć  na stronie:  http://www.mpips.gov.pl/wsparcie-dla-rodzin-z-dziecmi/opieka-nad-dzieckiem-w-wieku-do-lat-trzech/finansowanie-zlobkow/dofinansowanie-ze-srodkow-ue/
2. W listopadzie 2016 r. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej ogłosiło otwarty konkurs ofert na finansowe wspieranie zadań z zakresu rozwoju instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 pt. „MALUCH plus” 2017. Informacje na temat konkursu są dostępne na stronie:http://www.mpips.gov.pl/wsparcie-dla-rodzin-z-dziecmi/opieka-nad-dzieckiem-w-wieku-do-lat-trzech/resortowy-pogram-maluch-plus/rok-2017/
3. Firmy mogą podejmować rozmowy z samorządami, których obowiązkiem jest zapewnienie dzieciom w wieku 3–6 lat dostępu do wychowania przedszkolnego. Można np. zwrócić się do samorządu z prośbą o wydzierżawienie lokalu na potrzeby przedszkola lub żłobka na preferencyjnych zasadach. 
4. Usługi świadczone przez pracodawców na rzecz opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, w przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego mogą być finansowane ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. 
5. Zgodnie ze znowelizowaną ustawą podatkową pracodawca może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu wydatki poniesione na utworzenie zakładowego żłobka, przedszkola lub klubu malucha, a także koszty związane z prowadzeniem takiej placówki do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie na każde dziecko pracownika:
   - uczęszczające do żłobka lub klubu dziecięcego – kwoty 400 zł oraz
   - uczęszczające do przedszkola – kwoty 200 zł. 

UWAGA:  Odliczeniom podlegają tylko wydatki, które zostały sfinansowane przez przedsiębiorcę. Jeśli otrzymał on dotację lub pozyskał zewnętrzne środki na utworzenie przyzakładowego żłobka czy przedszkola, nie może wliczyć sobie wydatków w koszty działalności. Pracodawca nie może też wliczyć sobie w koszty uzyskania przychodu wydatków, które zostały sfinansowane z ZFŚS. 

Na własne przedszkola i żłobki decydują się głównie duże firmy i instytucje. Nie bez powodu jest to rozwiązanie stosowane najczęściej przez zakłady produkcyjne i uczelnie. W większej firmie wyższy jest odsetek pracowników, których dzieci potrzebują opieki, co gwarantuje, że placówka będzie funkcjonowała przez lata. Większym organizacjom łatwiej jest też wygospodarować miejsce i środki na działanie żłobka lub przedszkola oraz pokonać bariery organizacyjne związane z ubieganiem się o dotacje na ich utworzenie i utrzymanie.

• Niezadowolenie pracowników, których dzieci nie będą mogły uczęszczać do placówki (np. pracują w innym oddziale, nie mają dzieci, mają starsze dzieci).
• Brak gwarancji, że co roku potrzebna liczba dzieci będzie uczęszczała do placówki, podczas gdy koszty działalności trzeba będzie w dalszym ciągu ponosić.
• Jeśli firma źle oszacuje swoje możliwości finansowe i organizacyjne związane z prowadzeniem podobnej placówki, może zaistnieć konieczność jej zamknięcia, co spotka się z niezadowoleniem pracowników, których dzieci z niej korzystały. 

• Decyzję o uruchomieniu przedszkola, klubu malucha lub żłobka zakładowego powinien poprzedzić etap szczegółowych analiz, obejmujący m.in.: 

1. analizę struktury demograficznej zatrudnienia - ważnym argumentem na rzecz utworzenia takiej placówki będzie  wysoki odsetek pracowników posiadających małe dzieci oraz kobiet w wieku 25-35 lat, co zwiększy prawdopodobieństwo, że placówka będzie potrzebna w kolejnych latach;
2. analizę potrzeb pracowników -  odpowie nam ona na pytanie, jakiego rodzaju placówkę warto utworzyć, np. czy powinien to być żłobek, klub dziecięcy, czy przedszkole; dla ilu dzieci; na jakich zasadach powinna działać (np. w jakich godzinach, jakie dodatkowe usługi powinna oferować);
3. analizę możliwości lokalowych – placówka powinna być zlokalizowana na terenie firmy lub w pobliżu jej siedziby. Powinna także znajdować się w pobliżu terenów zielonych oraz mieć do dyspozycji plac zabaw;
4. analizę kosztów utworzenia oraz utrzymania placówki, w tym analizę dostępnych źródeł dofinansowania. 

• Bardzo ważny jest także dobór doświadczonego i wiarygodnego partnera specjalizującego się w prowadzeniu podobnym placówek, który zagwarantuje wysoką jakość świadczonych usług. 
• Dobra opinia na temat zakładowego przedszkola lub żłobka wpłynie pozytywnie na poziom zainteresowania placówką ze strony rodziców.
• Jeśli firma nie posiada środków na uruchomienie zakładowego przedszkola czy żłobka może nawiązać współpracę z istniejącą placówką np. w celu dostosowania godzin pracy przedszkola czy żłobka do harmonogramu zmian w zakładzie. Ewentualnie zdecydować się na dopłaty do żłobków, przedszkoli czy klubów dziecięcych z ZFŚS lub środków obrotowych. 

• Nivea (Poznań)
• Philip Morris (Kraków)
• TVN (Warszawa)
• Weldon (Dębica)
• ArcelorMittal Poland (Dąbrowa Górnicza)
• Szkoła Główna Handlowa (Warszawa) 
• Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Białymstoku 

• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572z późn. zm.)
• Ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (dz. u. 2011 r. nr 45 poz. 235), 
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 maja 2009 r. w sprawie rodzajów innych form wychowania przedszkolnego, warunków tworzenia i organizowania tych form oraz sposobu ich działania. 
• Ustawa z 10 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. poz. 1296).